محمدصادق خرسند در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، با اشاره به این که رسانه ها نقش غیرقابل انکاری در رشد و توسعه سیاسی جوامع دارند، اظهار داشت: بی شک یکی از مؤثرترین ابزارهای کنترل قدرت سیاسی و تأمین منافع عامه، همین رسانهها هستند و اهمیتشان در تحولات تاریخ معاصر به حدی بوده که بسیاری از متفکران علوم اجتماعی آن را رکن چهارم دموکراسی عنوان کردهاند که هیچ چیز دیگری قادر به ایفای نقش آن نخواهد بود.
وی افزود: در سالهای اخیر، قدرت سیاسی به واسطه حضور رسانهها، در عریان ترین حالت تاریخی خود قرار گرفته که با رشد خیره کننده فناوریهای ارتباطی، این امر روزافزون بوده است.
وی همچنین گفت:شاید یکی از نکات جالب توجه کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ ضد دکتر مصدق که سالگرد آن نیز نزدیک است، استفاده از ظرفیت رسانهای مانند رادیو بی بی سی بود، نقشی که با جمله معروف «اینجا لندن است و اکنون ساعت دقیقا ۱۲ نیمه شب است» آغاز و اجرا گردید؛ پیامی که در حقیقت رمز عملیات آژاکس برای سرنگونی دولت محمد مصدق بود.
خرسند اضافه کرد: جدای از این واقعه، ماجرای رسوایی واترگیت که به برکناری نیکسون از ریاست جمهوری آمریکا انجامید، نیز یکی دیگر از وقایع مهم تاریخ معاصر است که با افشاگری روزنامه واشنگتن پست اتفاق افتاد؛ همه این موارد نشان می دهد رسانه ها تا چه اندازه می توانند در تحولات سیاسی نقش داشته باشند.
این پژوهشگر مطالعات سیاسی بیان داشت:سابقه حضور رسانه در فضای سیاسی ایران به سال ۱۲۱۶ در زمان سلطنت محمدشاه قاجار می رسد که طی آن نخستین روزنامه ایران به نام کاغذ اخبار به مدیریت و سردبیری «میرزا صالح شیرازی کازرونی» در تهران منتشر گردید. تا سال ۱۲۸۵ یعنی سال انقلاب مشروطه حدود ۱۱ عنوان نشریه در ایران ده میلیونی آن زمان منتشر میشد. نکته قابل توجه این نشریات، وابستگی آنان به استبداد و بیتوجهی صرف به افکار عمومی بود.
وی خاطرنشان کرد:بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، رسانهها نقش بسیار مهمی در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران داشتهاند. گسترش چشمگیر کمی و کیفی مطبوعات بعد از انقلاب بر کسی پوشیده نیست.
وی افزود: اگرچه فضای رسانهای ایران در این سالها بیشتر در قالب رسانههای منتقد و طرفدار وضع موجود یا همان چپ و راست سیاسی مطرح بودهاند، اما به هر حال عملکرد غیر قابل انکاری در کنترل قدرت سیاسی داشتهاند.
خرسند با بیان این که بدون تردید هیچ حرکتی در جامعه امروز از نگاه تیزبین رسانهها پنهان نبوده است، گفت: رسانهها میتوانند فضایی فراهم سازند و به کمک تکرار، از این فضا برای جهت دادن به افکار عمومی استفاده کنند. شاید آخرین نقش رسانهها در پیگیری یک موردِ حساس برای افکار عمومی، ماجرای اکبر طبری باشد. هنوز چند روزی از خبر آزاد بودن اکبر طبری نگذشته بود که قوه قضائیه اعلام کرد این فرد برای گذراندن دوران محکومیت خود به زندان بازگشته است.
وی افزود:شکی نیست که فشار سنگین افکار عمومی در این قضیه بی تأثیر نبوده است. فشاری که رسانهها مهمترین نقش را در شکلگیری آن داشتند. به ثمر رسیدن یک خواسته عمومی در پرتوی فشار رسانهای یکی از روشهای مهم افکار عمومی برای تأثیر بر فضای سیاسی و اجتماعی کشور است.
وی ابراز داشت: در همین راستا، بحث سواد رسانهای مطرح میشود که می تواند نقش مهمی در نگرش صحیح افکار عمومی به مسائل مختلف داشته باشد، به ویژه در امر توسعه و تقویت مشارکت سیاسی مردم خصوصاً در بزنگاه انتخابات که این امر خود نیازمند مداقه بیشتر است.
وی در خاتمه افزود: به طور قطع در ایجاد یک جامعه مطالبهگر و افکار عمومی پویا، هیچ چیزی به اندازه سواد رسانهای موثر نیست؛ سوادی که به نظر میرسد نیاز مبرم جامعه امروز ایران است و می تواند کشور را در مسیر رشد و توسعه یاری نماید.